In Nederland organiseerde Corner-Stone ‘Het grote Woordvoerders- en Journalistenonderzoek’. Enerzijds om meer inzicht te krijgen in het profiel van de huidige woordvoerder en zijn/haar visie op het vak. Anderzijds om na te gaan hoe journalisten vandaag omgaan met hun beroep en hoe hun relatie evolueert met woordvoerders. Het onderzoek brengt een aantal trends aan het licht.
Het online onderzoek is gebaseerd op de antwoorden van 482 woordvoerders en 584 journalisten.
De voornaamste conclusies aan de kant van de woordvoerders zijn:
- Naast optreden als spreker namens de organisatie, is voor woordvoerders een rol weggelegd als verbinder tussen de binnen- en buitenwereld. Naarmate men langer werkzaam is als woordvoerder, krijgt de functie een bredere invulling met aandacht voor strategie, media-advies en het trainen/coachen van anderen in de organisatie.
- Men besteedt meer tijd aan interne afstemming dan aan perscontacten.
- Social media worden veelvuldig ingezet door woordvoerders, gevolgd door interviews en persberichten. Het lijkt erop dat de persconferentie zijn langste tijd heeft gehad.
Liegen tegen journalisten is uit den boze, maar (soms) dingen achterhouden mag wel evenals het weigeren van een interview als de verwachting is dat het artikel negatief wordt. - Vooringenomenheid, geen inhoudelijke kennis/slechte voorbereiding, geen wederhoor, onzorgvuldigheid en ontbreken van feitencontrole en tijdsdruk blijken de grootste ergernissen over journalisten te zijn.
- De belangrijkste uitdagingen voor het vak zijn volgens de respondenten: de invloed en inzet van social media, het managen van de verwachtingen van het management rondom woordvoering c.q. het ‘opvoeden’ van de organisatie over nieuwswaardigheid, het vinden van balans tussen snelheid en zorgvuldigheid, het overeind houden van de nuance (zorgen dat wat je zegt ook goed wordt verwoord) en het omgaan met de teruglopende kwaliteit en uniformiteit van de journalistiek.
De voornaamste conclusies aan de kant van de journalisten zijn:
- Journalisten vinden zich steeds meer duider van nieuws en alhoewel men fact-checking noodzakelijk vindt, ziet men dit voor zichzelf niet als een primaire taak.
- Voor nieuwsgaring maakt men vooral gebruik van eigen onderzoek/veldwerk en interviews. Websites/eigen media van organisaties worden hierbij vaak benut, net als Twitter en Facebook.
- De meerderheid van de respondenten is van mening dat journalisten zich te houden hebben aan de aloude principes van: niet liegen, het respecteren van off-the-record afspraken, het plegen van hoor/wederhoor, het werken met meer dan 1 bron en het checken van feiten. Tegelijkertijd hebben ze er geen moeite mee om vertrouwelijke documenten zonder toestemming te gebruiken of om undercover te gaan in een organisatie om ‘inside’ informatie te verkrijgen.
- Alhoewel men zelf vindt dat de reputatie van journalisten de afgelopen jaren verzwakt is, heeft dit volgens hen niet geleid tot een lagere impact van media op de reputatie van organisaties.
- Als grootste uitdaging voor het eigen vak ziet men het bewaken van kwaliteit en het brengen van betrouwbaar nieuws.
- Men wil het liefst via e-mail of telefonisch benaderd worden door woordvoerders. Als men zelf contact opneemt met woordvoerders om informatie te vragen, verwacht de meerderheid binnen 2 uur een antwoord.
- Volgens de respondenten nemen woordvoerders steeds meer regie op de communicatie vanuit een organisatie. Daarbij vindt men ook dat organisaties minder open/transparant worden in hun communicatie.
- Commerciële afwegingen van de eigen nieuwsorganisatie spelen volgens journalisten steeds vaker een rol.
De eigen media van organisaties (newsroom, blog, tweets, ...) worden veelvuldig geraadpleegd door journalisten als ‘extra’ bron van nieuws. Kritiekpunt daarbij is dat men de informatie vaak (te) gekleurd en onvoldoende professioneel vindt. Ook vinden veel respondenten dat het hebben van eigen media de houding van woordvoerders jegens hen heeft veranderd. - Grootste ergernissen van journalisten over woordvoerders zijn hun onbereikbaarheid en het geven van verhullende/nietszeggende antwoorden.