Na één jaar uitstel zullen de Olympische Spelen deze zomer doorgaan in Tokyo van 23 juli tot en met 8 augustus, maar zonder buitenlandse toeschouwers. De beleving ervan zal noch voor de atleten, noch voor ons hetzelfde zijn als voordien. De regels die door adverteerders en creatieve agentschappen moeten worden gerespecteerd in het kader van hun commerciële communicatiecampagnes blijven echter ongewijzigd. Tijd dus voor een korte opfrissing.
Zowel het International Olympic Committee (IOC) als het Belgisch Olympisch en Interfederaal Comité (BOIC) zijn ‘privately funded’ vzw’s. Dankzij de TV-rechten en mondiale partnerships kan het IOC de universaliteits- en solidariteitsprincipes van de Olympische Beweging waarborgen. Meer dan de helft van de inkomsten van het BOIC komen uit lokale en commerciële partnerships. Dankzij de steun van Lotto, Belfius, Delhaize, EY, Toyota en vele andere partners is het BOIC in staat om zijn missie uit te voeren: de top van de Belgische atleten in optimale omstandigheden voorbereiden en uitsturen naar de Spelen.
De Olympische Spelen zijn dan ook een cruciale periode waarbij de rechten van de Olympische partners maximaal worden beschermd. In ruil voor hun steun krijgen zij de exclusieve toestemming om hun imago te koppelen aan de Olympische spelen en Team Belgium.
De Olympische eigendommen
Het IOC - titularis van talrijke auteursrechten en wereldwijde geregistreerde merken – is als enige bevoegd om zijn rechten in licentie te geven aan derden.
Enkel en alleen het IOC en derden die over een licentie beschikken, hebben het exclusieve recht om de Olympische eigendommen te gebruiken. Ieder ander gebruik van de Olympische eigendommen door derden zonder toestemming is daarom verboden.
Onder « Olympische eigendommen » worden niet alleen de olympische ringen verstaan, maar ook de vlag, de slagzin, de hymne, de identificaties, de vlam, elk muzikaal of audiovisueel werk, elke creatie en elk object dat in het kader van de Olympische Spelen in opdracht van het IOC, de nationale olympische comités of de Organisatiecomités wordt gemaakt.
Benamingen en logo’s maken hiervan eveneens deel uit: het IOC beschikt op heden over zo’n 200-tal benamingen en logo’s die geregistreerd zijn als merk, waaronder « Tokyo 2021 ». Dit betekent dat deze merken enkel mogen worden gebruikt door het IOC, en zij die hiervoor een uitdrukkelijke toestemming hebben.
Persoonlijkheidsrechten van de atleten
Naast de Olympische eigendommen, dient eveneens rekening te worden gehouden met de persoonlijkheidsrechten van de betrokken atleten.
Even wat theorie ter opfrissing:
Auteursrechtelijke bescherming
Om voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking te komen moet een werk:
- Uitgedrukt zijn in een bepaalde vorm die mededeelbaar is aan het publiek:
- Origineel zijn, een voortbrengsel zijn van een intellectuele inspanning met een eigen karakter dat de stempel draagt van de persoonlijkheid van de auteur. Dit is het geval wanneer de auteur zijn creatieve bekwaamheden tot uiting heeft kunnen brengen door het maken van vrije en creatieve keuzes.
Enkel indien voldaan is aan deze cumulatieve voorwaarden, beschikt de auteur over het exclusieve recht om het werk te exploiteren, en kan hij zich verzetten tegen elk gebruik ervan door derden zonder zijn toestemming te hebben bekomen.
Merkenrechtelijke bescherming
Merken kunnen worden gevormd door alle tekens, in het bijzonder woorden, waaronder namen van personen, of tekeningen, letters, cijfers, kleuren, vormen van waren, verpakkingen van waren, of geluiden, mits deze:
- de waren of diensten van een onderneming kunnen onderscheiden van die van andere ondernemingen, en
- in het register kunnen worden weergegeven op een wijze die de bevoegde autoriteiten en het publiek in staat stelt het voorwerp van de aan de houder ervan verleende bescherming duidelijk en nauwkeurig vast te stellen.
Een ingeschreven merk verleent de houder ervan het exclusieve gebruiksrecht. Dat betekent dat hij als enige het recht heeft om het beschermde merkteken te gebruiken, dan wel het gebruik door een derde toe te laten.
Wat houdt bescherming op basis van persoonlijkheidsrechten in?
Persoonlijkheidsrechten zijn de subjectieve rechten die ieder individu door de enkele omstandigheid van zijn persoon-zijn, ten aanzien van iedereen kan doen gelden en die ertoe strekken zijn fysieke, psychische en morele integriteit te beschermen.
Het recht op afbeelding en het recht op naam maken hiervan een belangrijk deel uit. Deze rechten geven immers personen het exclusieve recht om zich te verzetten tegen ieder gebruik door derden van zijn/haar afbeelding en/of naam, voor publicitaire doeleinden, zonder hiervoor een toestemming te hebben bekomen.
Meer weten?
- Voor meer informatie over Olympische eigendommen kan u terecht op de website van Team Belgium
- Nood aan snel en beknopt juridisch advies, over bovenstaande materia of een andere kwestie? Onze dienst UBA Legal Line kan u snel verder helpen. In samenwerking met de advocatenassociatie AdaStone bieden wij onze leden-adverteerders gratis eerstelijns juridisch advies.