Werken met data is een echte kans. Sommigen gaan zelfs zover dat ze het de meest sexy job van de 21e eeuw noemen! En het is niet moeilijk te begrijpen waarom: data spelen een enorme rol van betekenis in wetenschap, geneeskunde, beveiliging, innovatie, het bedrijfsleven en tal van andere toepassingsgebieden. Maar die almacht brengt veel verantwoordelijkheden voor ons mee.
We durven het weleens te vergeten terwijl we naar onze schermen, bestanden en databases zitten te staren, maar achter elk stukje data gaat een echte persoon schuil. Iemand met eigen behoeften, meningen en verwachtingen. En soms zijn die dubbelzinnig:
- De patiënt verwacht medische geheimhouding van zijn arts MAAR kan soms willen dat zijn medische dossier beschikbaar wordt gesteld voor onderzoek.
- Burgers willen niet op straat gefilmd worden door bewakingscamera's MAAR willen dat diezelfde camera's hen beschermen tegen criminelen en terroristen.
- Consumenten willen niet online worden gevolgd MAAR verwachten dat merken hun alleen relevante marketingcommunicatie sturen.
Bij dergelijke dubbelzinnigheden moeten professionals die met gegevens werken zich altijd de vraag stellen:
WAAR TREK IK DE LIJN?
Waar trek ik de lijn tussen wat wel kan en wat niet? Tussen waar de betrokkenen wel mee kunnen leven en waarmee niet? En natuurlijk is er een eerste antwoord dat direct in ons opkomt: wetgeving.
De wetgeving is sterk geëvolueerd, en zal dat blijven doen, in de context van persoonlijke data: de AVG, de e-privacywetgeving, de Amerikaanse CCPA... Het spreekt voor zich dat elk bedrijf zich verplicht aan deze wetten moet houden. Maar dat is niet evident! De AVG alleen al bestaat uit 99 artikelen. Hoe kunt u er zeker van zijn dat u aan al die artikelen voldoet? En als dat zo is, houdt het daar dan op? U hebt de gegevens rechtmatig verzameld en u bent van plan ze rechtmatig te gebruiken. Is dat genoeg? Wat kan er fout lopen? En vooral: interpreteren de betrokkenen fout op dezelfde manier als de wet en ik?
U denkt misschien: "Natuurlijk doen ze dat", maar... think again! De AVG die we vandaag gebruiken, is van kracht sinds 2018, maar ze is geschreven in 2016. Alweer 6 jaar geleden. En natuurlijk is de innovatie op het gebied van data sindsdien niet gestopt. Nieuwe methoden zijn ontwikkeld, nieuwe tools op de markt gebracht, en de betrokkenen gebruiken nieuwe kanalen. Sommige daarvan waren niet voorzien, en dus niet geregeld, door onze 6 jaar oude wet.
Daarom volstaat de wetgeving vandaag misschien niet om aan alle verwachtingen van de consument te voldoen. We moeten een extra stap zetten om er zeker van te zijn dat we dezelfde opvatting hebben van aanvaardbaar gebruik van hun gegevens.
Wat we uiteindelijk nodig hebben, is een maatschappelijke overeenkomst over juist en fout. Die maatschappelijke overeenkomst bestaat, en wordt "ethiek" genoemd. En ethiek is een zeer goede kandidaat om ons te helpen de lijn te trekken, omdat ze een perfecte aanvulling is op de wetgeving:
De wetgeving vertelt ons wat mag en wat verboden is: wat we KUNNEN doen.
In de context van de wetgeving vertelt ethiek ons wat de gemeenschap van ons verwacht: wat we ZOUDEN MOETEN doen.
We zouden kunnen zeggen dat u bij het respecteren van de wetgeving uw brein gebruikt, en bij het respecteren van de ethiek uw hart. En nu mag u eens raden welke van de twee het belangrijkst is voor de betrokkenen?
Schrijf je dan snel in voor de training ‘Data & Ethiek’ op 15 januari